Ο μεγάλος αριθμός των ανεμογεννητριών, που βρίσκονται διάσπαρτες σε
οικόπεδα, εκπλήσσουν όλους όσους έχουν ταξιδέψει οδικώς στην Ευρώπη.
Παρόμοια έκπληξη προκαλούν και οι τεράστιες εκτάσεις που έχουν βίαια
χρησιμοποιηθεί σαν πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοκαυσίμων.
Τα εν λόγω έργα χρηματοδοτούνται από τους φορολογούμενους,
δεδομένου ότι δεν είναι οικονομικά επικερδή.
Παρά τις σημαντικές ενέσεις ρευστότητας που
αντλούνται από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε., το ποσοστό των Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Ευρώπη δεν ξεπερνά το 10%. Οι Ευρωπαίοι
πολιτικοί διακήρυξαν έναν φιλόδοξο στόχο, σύμφωνα με τον οποίον, το εν
λόγω ποσοστό θα πρέπει να φτάσει το 20% έως το 2020 και ο τομέας
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να έχει ουδέτερο ισοζύγιο
άνθρακα έως το 2050.
Τοποθετώντας όλα τα εν λόγω ζητήματα κάτω από την ίδια ομπρέλα, η
Ευρώπη παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι. Υπάρχουν πολυάριθμα προβλήματα
που απορρέουν από την προσπάθεια ώστε οι ΑΠΕ να μετατραπούν εντός
λίγων μόνο δεκαετιών, σε κυρίαρχο παράγοντα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Πρώτον, η προώθηση των ΑΠΕ απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες
λειτουργούν ως μέσο διάσωσης των οικονομικών παικτών κατά τη διάρκεια
της κρίσης. Δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες βρίσκονται σε
πενιχρή κατάσταση, είναι αβέβαιο πότε θα αποδεσμευτούν τα
δισεκατομμύρια που απαιτούνται για την επιχορήγηση των πράσινων
τεχνολογιών και από πού θα προέλθουν τα αμοιβαία κεφάλαια για τις
ενεργειακές υποδομές.
Επιπλέον, η γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης, η
οποία θα οδηγήσει σε αύξηση των δαπανών για την κοινωνική ασφάλιση και
πρόνοια, θα δυσχεράνει περαιτέρω το εν λόγω ζήτημα.
Δεύτερον, η επιχορήγηση για την ανάπτυξη καλλιεργειών για βιοκαύσιμα,
έχει επιπτώσεις στην αγορά τροφίμων.
Στα προσεχή χρόνια, το πρόβλημα
της σίτισης θα αποτελεί ένα σοβαρό ζήτημα σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ η
ταχύτατη πληθυσμιακή ανάπτυξη σε Ασία και Αφρική θα οδηγήσει σε αύξηση
της ζήτησης τροφής και ενέργειας. Παράλληλα, σημειώνεται μία οξεία
μείωση των καλλιεργήσιμων περιοχών, εξαιτίας κυρίως της υποβάθμισης
του εδάφους και της έλλειψης νερού άρδευσης. Υπό αυτές τις συνθήκες,
αναπόφευκτα θα σημειωθεί αύξηση τιμών στα τρόφιμα.
Η αύξηση στις τιμές των τροφίμων δημιουργεί μια σειρά από συνέπειες
για την Ευρώπη, δεδομένου ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να συνεχίσει να
προσφέρει οικονομικά κίνητρα στους Ευρωπαίους αγρότες, προκειμένου να
συνεχίσουν να προωθούν την καλλιέργεια καυσίμων, αντί της επικερδούς
καλλιέργειας τροφίμων. Παράλληλα, η αύξηση της φτώχειας και της πείνας
σε γειτονικές περιοχές είναι πιθανό να προκαλέσει την περαιτέρω αύξηση
μεταναστευτικών κινήσεων, καθώς και διατάραξη της ασφάλειας, η οποία
δε θα μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια των κλασικών εργαλείων
που διαθέτει η μεταναστευτική πολιτική.
Μία τρίτη ανησυχία είναι ότι η Ευρώπη φαίνεται να στερείται
σχεδιασμού, προκειμένου να διαχειριστεί τη μετάβαση σε μια κοινωνία
χαμηλής ή μηδενικής κατανάλωσης άνθρακα. Το πλέον λογικό θα ήταν να
εστιάζαμε στην επίτευξη μιας οικονομίας χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα
που να επιδοκιμάζει τη χρήση βαρέων και υψηλής μόλυνσης ορυκτών
καυσίμων, όπως είναι ο άνθρακας και το πετρέλαιο και αντίστοιχα, να
βασίζεται σε σχετικά καθαρά ορυκτά καύσιμα.
Η αυξημένη χρήση του φυσικού αερίου θα μπορούσε να συμβάλλει σημαντικά
στη μείωση των εκπομπών CO2 μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα και
με χαμηλό κόστος. Εκ φύσεως, οι ΑΠΕ χαρακτηρίζονται από την
περιοδικότητα, με αποτέλεσμα αξιόπιστες τεχνολογίες να πρέπει να
συμβάλλουν συμπληρωματικά, προκειμένου να καλυφθεί η υψηλή ζήτηση. Το
φυσικό αέριο μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ
προμηθειών και ζήτησης σε σύντομο χρονικό διάστημα και ως εκ τούτου,
να εγγυηθεί την ενεργειακή ασφάλεια.
Αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν μέσω της
προώθησης της χρήσης του φυσικού αερίου στον τομέα των μεταφορών. Για
παράδειγμα, τα οχήματα που λειτουργούν με συμπιεσμένο φυσικό αέριο
(CNG) μολύνουν την ατμόσφαιρα πολύ λιγότερο, συγκριτικά με άλλα
οχήματα. Επιπλέον, το CNG είναι 30-40% φθηνότερο σε σχέση με την κοινή
βενζίνη, προσφέροντας σημαντική εξοικονόμηση σε πολίτες και
επιχειρηματίες. Δεν είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια, σημειώνεται
στην Ευρώπη μία γρήγορη αύξηση του αριθμού των βενζινάδικων.
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επευφημούν τις Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας, ως τη λύση για την επίτευξη μιας οικονομίας χωρίς εκπομπές
άνθρακα, ενώ μερικές φορές τις αντιμετωπίζουν σαν τον κεντρικό
παράγοντα επίτευξης της «ενεργειακής αυτονομίας», μειώνοντας την
ανάγκη της Ευρώπης για ενεργειακές εισαγωγές από γειτονικές χώρες.
Στο εν λόγω πλαίσιο, ορισμένοι συνεχίζουν να επαναλαμβάνουν ότι η Ρωσία, η
οποία κατέχει ορισμένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου
παγκοσμίως, χρησιμοποιεί τις πηγές της σαν «όπλο» άσκησης πίεσης στους
γείτονές της. Η εν λόγω αντίληψη δεν αγνοεί μόνο τα όσα συνέβησαν κατά
τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης στην Ουκρανία για τη μεταφορά του
φυσικού αερίου, αλλά παραβλέπει το γεγονός ότι η Ρωσία δεν αντλεί
κανένα συμφέρον από τη διακοπή των προμηθειών της στους πελάτες της
στη Δύση. Η Ευρώπη αποτελεί την κύρια αγορά φυσικού αερίου της Ρωσίας
που προσφέρει ένα σταθερό εισόδημα, το οποίο είναι σημαντικό για τη
βιομηχανία αερίου, καθώς και για ολόκληρη τη ρωσική οικονομία.
Η δυνατή δέσμευση της Ρωσίας με την ευρωπαϊκή αγορά αντανακλάται από
την προσπάθεια της Gazprom να κατασκευάσει νέους αγωγούς σε στενή
συνεργασία με ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως είναι -μεταξύ άλλων- οι
Dutch Gasunie, French GDF-SUEZ και EDF, οι γερμανικές BASF και E.ON,
καθώς και η ιταλική ENI. Τα εν λόγω έργα υποδομής στηρίζονται από
γόνιμες συνεργασίες στον πρωτογενή τομέα της Ρωσίας,
συμπεριλαμβανομένων των πεδίων φυσικού αερίου Yuzhno-Russkoye και
Urengoy, καθώς και των Shakalin II και Shtockman. Σε αντίθεση με τους
πολιτικούς, οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες δε νιώθουν να απειλούνται από
τη διεύρυνση της συνεργασίας τους με τη Ρωσία.
Το φυσικό αέριο μπορεί να αναλάβει ένα βασικό ρόλο στις προσπάθειες
της Ευρώπης να επιτύχει μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, χωρίς
όμως να παρεμποδιστεί η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Η τρέχουσα
πολιτική αντιπαράθεση -η οποία απέχει μακράν από μία ισορροπημένη
ανάλυση πάνω στο θέμα της διακοπής των μεταφορών φυσικού αερίου του
2009, αλλά αντ’ αυτού προτιμά να σπέρνει τον φόβο σε ό,τι αφορά τη
Ρωσία- διακινδυνεύει να αποδυναμώσει τη βάση προμηθειών φυσικών αερίου
της Ευρώπης. Η Ευρώπη έχει χάσει τον αγώνα για το αέριο της Κεντρικής
Ασίας από την Κίνα. Εάν η Κίνα αποφάσιζε τώρα να αντικαταστήσει τις
μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα και να εισάγει μεγάλες
ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου, η Ευρώπη θα έμενε με πολύ λιγότερες
και πολύ ακριβότερες επιλογές για να διαμορφώσει το ενεργειακό της
μέλλον.
* Ο Sergei Pravosudov είναι Γενικός Διευθυντής του Εθνικού
Ινστιτούτου Ενέργειας
Πηγή:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου