Η Ελλάδα είναι τόπος που παρουσιάζει σημαντικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και εφαρμογή φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η σημαντικότερη αυτών είναι η εκμετάλλευση του ήλιου ως πηγή ενέργειας που υπάρχει σε αφθονία. Η προώθηση της Φ/Β τεχνολογίας προωθεί μεταξύ άλλων την σταδιακή απεξάρτηση από το πετρέλαιο καθώς και κάθε μορφής εισαγόμενη ενέργεια, τη μείωση απωλειών του δικτύου με την παραγωγή της ενέργειας στον τόπο της κατανάλωσης, την τόνωση του συστήματος κατά τη μεσημβρινή αιχμή καθώς και την προώθηση των στόχων της ΕΕ δηλαδή τη συμμετοχή της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40% έως το 2020.
Ιστορική εξέλιξη
Η νομοθετική ρύθμιση που άνοιξε δρόμο για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς αποτέλεσε ο Ν. 3468/2006, ο οποίος θέσπιζε κανόνες και αρχές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής Ενέργειας και περιέγραφε τις άδειες (παραγωγής, εγκατάστασης, λειτουργίας, δόμησης), καθώς και τις εγκρίσεις (περιβαλλοντικών όρων, εργασιών μικρής κλίμακας από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία) που απαιτούντο (ή δεν απαιτούντο) ανάλογα με την εγκατεστημένη ισχύ της μονάδας (κατηγορία) και την περιοχή στην οποία θα δημιουργούνταν.
Στη συνέχεια ακολούθησε μια σειρά νομοθετημάτων που στόχο είχε τη ρύθμιση τόσο της αδειοδοτικής διαδικασίας όσο και των επιμέρους προϋποθέσεων και κινήτρων για την ανάπτυξη της φωτοβολταϊκής τεχνολογίας, με σημαντικότερα τα εξής:
Βασικό στάδιο για την αδειοδότηση ενός έργου είναι πάντοτε οι απαραίτητες περιβαλλοντικές εγκρίσεις, οι οποίες θεσμοθετήθηκαν με τις ΚΥΑ οικ. 104247 & 104248 / 25-05-06 ΕΥΠΕ- ΥΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ Β’ 663/26-05-06). Αυτές καθόρισαν τη διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), καθώς και το Περιεχόμενο, τα δικαιολογητικά και λοιπά στοιχεία των Προμελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Π.Π.Ε.), Ενέργειας (Α.Π.Ε.) αντίστοιχα.
Εν συνεχεία, θεσπίστηκε ο Κανονισμός Αδειών Παραγωγής από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με την υπ’ αριθ. Δ6/Φ1/οικ 5707 ΥΑ του ΥΠΑΝ ο οποίος τύγχανε εφαρμογής για τη χορήγηση, τροποποίηση, μεταβίβαση αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την έκδοση αποφάσεων εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής για μονάδες ισχύος από 20kW έως 150kW με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.).
Ο Ν.3468/2006 προέβλεψε την Α΄ Φάση Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Σταθμών, που καταρτίστηκε από τη ΡΑΕ και εγκρίθηκε από τον υπουργό Ανάπτυξης με την υπ΄ αριθ. Δ6/Φ1/οικ8684 / 24.4.07 ΥΑ και τροποποιήθηκε με την υπ΄ αριθ. Δ6/Φ1/οικ 15450/ 18.7.07 ΥΑ του ΥΠΑΝ. Η κάλυψη του Προγράμματος Ανάπτυξης καθορίστηκε με κριτήριο τη γεωγραφική κατανομή ανά Διοικητική Περιφέρεια με περιθώριο συνολικής ισχύος στα 590 ΜWp στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και 200 ΜWp στο Δίκτυο των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών.
Σημαντικές αλλαγές στο Ν.3468/2006 έφερε ο Ν.3734/2009 τόσο σε αδειοδοτικό όσο και χρηματοοικονομικό επίπεδο με τον οποίο καθορίστηκαν νέες τιμές πώλησης για την παραγόμενη ενέργεια που έφθιναν με την πάροδο του χρόνου (ανά εξάμηνο) και γινόταν με τιμή αναφοράς που αντιστοιχούσε στο μήνα και έτος που υπογραφόταν η Σύμβαση Αγοραπωλησίας με το ΔΕΣΜΗΕ, ενώ ταυτόχρονα οι τιμές αυτές αναπροσαρμόζονταν ετησίως με βάση το 25% του πληθωρισμού του προηγουμένου έτους.
Ν. 3851/2010 (ΦΕΚ Α’ 85/4-6-2010) Επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ο νόμος αυτός, τροποποιεί σε πολλά σημεία τις ανωτέρω νομοθετικές ρυθμίσεις, έχοντας ως στόχο την απλούστευση και χρονική σύντμηση των προθεσμιών στην αδειοδοτική διαδικασία των ΑΠΕ ενώ αποτελεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, που διέπει τόσο την αδειοδότηση των φωτοβολταϊκών σταθμών όσο και την τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από αυτούς.
Σύμφωνα με το ν. 3851/10 ενδεικτικά η διαδικασία αδειοδότησης φωτοβολταϊκών σταθμών απλουστεύεται ως εξής:
1. Ένας φωτοβολταϊκός σταθμός έως 500ΚW απαλλάσσεται τόσο από λήψη άδειας παραγωγής όσο και από περιβαλλοντική αδειοδότηση και ο Ενδιαφερόμενος ζητά ταυτόχρονα:
α. έκδοση προσφοράς σύνδεσης από τον Αρμόδιο Διαχειριστή,
β. χορήγηση βεβαίωσης απαλλαγής από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή της οικείας Περιφέρειας. Για τη χορήγηση της βεβαίωσης εξετάζεται μόνο η εγκατεστημένη ισχύς του σταθμού και ότι ο χώρος εγκατάστασης δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις της παραγράφου 13 του άρθρου 8 του Ν.3468/2006 όπως ισχύει (εγκατάσταση εντός δικτύου Natura 2000 ή σε παράκτιες ζώνες ή γειτνίαση , σε απόσταση μικρότερη των εκατόν πενήντα (150) μέτρων, με σταθμό Α.Π.Ε. της ίδιας τεχνολογίας που είναι εγκατεστημένος σε άλλο γήπεδο και
γ. άδεια επέμβασης σε δασική έκταση εφόσον απαιτείται. (άρθρο 8§3 Ν.3468/2006 όπως ισχύει).
Η αίτηση για προσφορά σύνδεσης υποβάλλεται στον Αρμόδιο Διαχειριστή. Η προσφορά σύνδεσης εκδίδεται εντός τεσσάρων μηνών αλλά οριστικοποιείται και καθίσταται δεσμευτική με την βεβαίωση απαλλαγής από την ΕΠΟ η οποία χορηγείται από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή της οικείας Περιφέρειας.
Όταν καταστεί δεσμευτική η Προσφοράς Σύνδεσης ο δικαιούχος ενεργεί για
α) για τη σύναψη της Σύμβασης Σύνδεσης και της Σύμβασης Πώλησης, σύμφωνα με τα άρθρα 9, 10 και 12 και τους Κώδικες Διαχείρισης του Συστήματος και του Δικτύου και
β) για τη χορήγηση αδειών, πρωτοκόλλων ή άλλων εγκρίσεων που τυχόν απαιτούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας για την εγκατάσταση του σταθμού (πχ . πρωτόκολλο εγκατάστασης, πρωτόκολλο έναρξης εργασιών)
2. Περαιτέρω ένας φωτοβολταϊκός σταθμός από 500ΚW έως 1000 ΚW απαλλάσσεται από λήψη άδειας παραγωγής αλλά υποχρεούται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση. Στην περίπτωση αυτή ο Ενδιαφερόμενος ζητά ταυτόχρονα:
α. έκδοση προσφοράς σύνδεσης από τον Αρμόδιο Διαχειριστή
β. έκδοση απόφασης ΕΠΟ (Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων)
γ. άδεια επέμβασης σε δασική έκταση εφόσον απαιτείται (άρθρο 8§3 Ν.3468/2006 όπως ισχύει). Η αίτηση για προσφορά σύνδεσης υποβάλλεται στον Αρμόδιο Διαχειριστή. Η προσφορά σύνδεσης εκδίδεται εντός τεσσάρων μηνών αλλά οριστικοποιείται και καθίσταται δεσμευτική με την έκδοση της απόφασης ΕΠΟ. Η αίτηση για έκδοση ΕΠΟ υποβάλλεται στην Αρμόδια Περιβαλλοντική Αρχή. Για την έκδοση της ΕΠΟ ζητούνται γνωμοδοτήσεις από Περιφερειακές Υπηρεσίες για θέματα αρμοδιότητάς τους. Η απόφαση ΕΠΟ διαβιβάζεται σε κάθε περίπτωση είτε από τη ΔΙΠΕΧΩ, είτε από την Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Νομαρχίας στο οικείο Νομαρχιακό Συμβούλιο και στην ΕΥΠΕ του ΥΠΕΚΑ. Εν συνεχεία η διαδικασία είναι ίδια με την ως άνω υπό στοιχ. 1.
3. Τέλος με το νόμο αυτό, μεταξύ άλλων, δόθηκε η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων με εξέταση, κατά προτεραιότητα, από πρόσωπα που είναι επαγγελματίες αγρότες, εφόσον πρόκειται για σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε εκτάσεις ιδιοκτησίας τους, εγκατεστημένης ισχύος έως 100 KW αλλά τέθηκε απαγόρευση στη μεταβίβασή τους πριν από την πάροδο πενταετίας από την έναρξη λειτουργίας τους, εκτός αν πρόκειται για μεταβίβαση λόγω κληρονομικής διαδοχής,
4. Η προεκτεθείσα ιστορική εξέλιξη του νομοθετικού πλαισίου των φωτοβολταϊκών σταθμών καταδεικνύει συνεχή μεν ενασχόληση με το σημαντικό ζήτημα των ΑΠΕ πλην όμως ο νόμος τελικά παραμένει πρακτικά, εν πολλοίς, ανεφάρμοστος τόσο λόγω των υφιστάμενων αδυναμιών του διασυνδεδεμένου συστήματος (έλλειψη υποδομών, δικτύων κλπ) όσο και λόγω του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος, που καθιστά δυσχερή την κάλυψη των ανωτέρω ελλείψεων.
Υλοποίηση προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στις στέγες»
Σε συνέχεια του Νόμου 3734/2009 θεσπίστηκε με την Κοινή Υπουργική Απόφαση της 4ης Ιουνίου 2009 (ΦΕΚ Β 1079/4.6.2009) το Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων (ΦΒΣ) σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώματα και στέγες κτιρίων, που τροποποιήθηκαν αντίστοιχα με το ν. 3851/2010 και την υπ’ αριθ. ΑΥ/Φ1/οικ18513 (ΦΕΚ Β 1557 22.9.2010) εξουσιοδοτική του ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών-Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Στόχος του ως άνω προγράμματος, πλην της στήριξης του ηλεκτρικού δικτύου και της αξιοποίησης του ηλιακού δυναμικού της χώρας, αποτέλεσε η παροχή κινήτρων για την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην ‘πράσινη’ επιχειρηματικότητα. Το Πρόγραμμα αυτό αφορά στην εγκατάσταση συστημάτων μέχρι 10 kWp σε κατοικίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις, στο Ηπειρωτικό Σύστημα και στα Διασυνδεδεμένα Νησιά ενώ στα Μη διασυνδεδεμένα νησιά μέχρι 5 kWp. Η τιμή της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας που διοχετεύεται στο δίκτυο ορίστηκε στα 0,55 Ευρώ/kWh. Επίσης με το πρόγραμμα αυτό χορηγήθηκε απαλλαγή φόρου από τα έσοδα που πηγάζουν από την πώληση της ενέργειας. Σχετικά με τις μικρές επιχειρήσεις, η φοροαπαλλαγή ισχύει με την προϋπόθεση ότι τα κέρδη εμφανίζονται σε ειδικό λογαριασμό αφορολόγητου αποθεματικού.
Ειδικό Χωροταξικό πλαίσιο
Κλείνοντας το άρθρο αυτό αξίζει να γίνει μικρή μνεία στο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο, του οποίου η χρόνια έλλειψη είχε αποτελέσει το συνήθη λόγο ακύρωσης των αδειών παραγωγής κλπ από το Συμβούλιο της Επικρατείας, με αποτέλεσμα να χάνονται σημαντικές επενδύσεις στη χώρα. Η έγκριση στις 12.11.2008 του ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούσε μακροχρόνια προσπάθεια και συνετέλεσε στην επιβολή όρων, περιορισμών και κατευθύνσεων για την προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από έργα ΑΠΕ. Σχετικά με τη χωροθέτηση Φ/Β σταθμών ως περιοχές προτεραιότητας θεωρήθηκαν οι άγονες, χαμηλής παραγωγικότητας περιοχές. Παρότι όμως έγινε η πρώτη καταγραφή του, το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο εξακολουθεί να χρήζει περαιτέρω εξειδίκευσης.
* Η κα Τατιάνα Τσιρακοπούλου LL.M είναι Δικηγόρος, εταίρος της Δικηγορικής Εταιρίας Κελεμένης & Συνεργάτες
Πηγή:www.capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου