Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι απειλούν την οικονομία

Tου Πλούταρχου Σακελλάρη


Η επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης των κινδύνων που απειλούν την οικονομία λόγω της αλλαγής του κλίματος έχει πλέον αναγνωριστεί παγκοσμίως. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία αποτελεί τον χρηματοδοτικό βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έχει θέσει ένα φιλόδοξο στόχο: να αυξήσει τις χρηματοδοτήσεις της για έργα που συμβάλλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της, ώστε το 2012 να ανέρχονται στο 25% της ετήσιας δραστηριότητάς της. Πέρυσι, η Τράπεζα χορήγησε συνολικά 17 δισ. ευρώ για επενδύσεις που συμβάλλουν στον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και στην προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος.

Στην Ελλάδα, τον Ιούλιο 2010 η ΕΤΕπ χορήγησε 2 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση βιώσιμων υποδομών και έργων καίριας σημασίας στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Από την έναρξη των δραστηριοτήτων της στη χώρα, η ΕΤΕπ έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην αστική ανάπτυξη, στις μεταφορές και στο περιβάλλον. Μεταξύ άλλων, έχει χρηματοδοτήσει τα μετρό της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, με δάνεια συνολικού ύψους 2,2 δισ. ευρώ. Τα έργα αυτά αναβαθμίζουν το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής στις δύο μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις. Η ΕΤΕπ χρηματοδότησε επίσης ένα εμβληματικό έργο στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Κύπρο: το αιολικό πάρκο στους Ορείτες, ένα έργο υψηλής σημασίας για την Κύπρο.

Οι χώρες της Μεσογείου, και ιδιαίτερα των νότιων και ανατολικών ακτών της, πλήττονται από την κλιματική αλλαγή πιο σοβαρά από ό,τι οι περισσότερες άλλες χώρες του πλανήτη. Οι επιπτώσεις από φαινόμενα όπως η άνοδος της θερμοκρασίας, η μείωση των βροχοπτώσεων και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας κινδυνεύουν να επηρεάσουν σημαντικά τις ανθρώπινες και οικονομικές δραστηριότητες. Επιπλέον, οι περισσότερες από τις χώρες αυτές έχουν να αντιμετωπίσουν πρωτοφανείς πιέσεις στον ενεργειακό τομέα, καθώς ο ρυθμός αύξησης της ενεργειακής τους ζήτησης προβλέπεται να είναι το 2020 τετραπλάσιος από εκείνον των ευρωπαϊκών χωρών.

Τι είδους δράση μπορεί να αναληφθεί στη Μεσόγειο; Η απάντηση της ΕΤΕπ είναι η δραστηριοποίησή της, μέσω του Μηχανισμού Ευρωμεσογειακών Επενδύσεων και Εταιρικής Σχέσης, με βάση τρεις προτεραιότητες. Οι προτεραιότητες αυτές είναι: η απορρύπανση της Μεσογείου στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ορίζοντας 2020», το πρόγραμμα για τους θαλάσσιους και χερσαίους αυτοκινητοδρόμους, και το πολύ γνωστό πλέον Μεσογειακό Σχέδιο Ηλιακής Ενέργειας.

Tο Μεσογειακό Σχέδιο Ηλιακής Ενέργεια είναι πολύ σημαντικό για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς προβλέπει την αξιοποίηση όλων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Μεσογείου μέσω της δημιουργίας νέων εγκαταστάσεων παραγωγής με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, συνολικής ισχύος 20 GW, στον ορίζοντα 2020.

Από το 2002 η ΕΤΕπ έχει χορηγήσει συνολικά 3,7 δισ. ευρώ για τον τομέα της ενέργειας στη Μεσόγειο. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται συνεργασία σε παγκόσμια κλίμακα. Η ΕΤΕπ είναι πρόθυμη να συμβάλει, ως κορυφαίος Eυρωπαίος χρηματοπιστωτικός εταίρος, στην προώθηση μιας ανάπτυξης με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και ανθεκτικής στην κλιματική αλλαγή. Σε λίγες ημέρες θα θεσπιστεί στην Αθήνα η Μεσογειακή Πρωτοβουλία για την Κλιματική Αλλαγή.

Η Ελλάδα, μαζί με την Τουρκία, την Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή, την Κύπρο, τη Μάλτα και το Μαυροβούνιο, θα είναι από τις πρώτες χώρες που θα την υπογράψουν, προωθώντας έτσι την «πράσινη» οικονομία για την αντιμετώπιση της κρίσης και την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Στις 23 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί, επίσης στην Αθήνα, το Επενδυτικό Φόρουμ για την Πράσινη Ανάπτυξη στη Μεσόγειο, στο οποίο θα συμμετάσχουν κορυφαίοι επιχειρηματίες από το σύνολο της περιοχής της Μεσογείου. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Η αειφόρος, πράσινη ανάπτυξη πρέπει να γίνει πραγματικότητα στην Ελλάδα και στις μεσογειακές χώρες.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν είναι απλώς μια εναλλακτική λύση. Είναι επιτακτική ανάγκη. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα θέσει τα θεμέλια για τις οικονομίες του μέλλοντος, στις οποίες η πρόοδος και ο εθνικός πλούτος δεν θα εξαρτώνται πλέον από τις πηγές και τη χρήση της ενέργειας, και στις οποίες κινητήριος μοχλός της απασχόλησης θα είναι οι καινοτόμοι επιχειρήσεις.

* Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.